Szacowany czas czytania tego postu to 4 minut
Z biegiem lat następowały różne modele wprowadzania żywności do diety niemowląt. Z tego względu w Internecie, jak w oceanie, można znaleźć wszystko! Wiele sprzecznych informacji, płatnych!!!, nieaktualnych!!!
Aktualne zalecenia rozszerzania diety niemowląt obowiązują od stycznia 2021 roku, opracowane są przez sekcję żywienia POLSKIEGO TOWARZYSTWA GASTROLOGII, HEPATOLOGII I ŻYWIENIA DZIECI (którego jestem członkiem). Uwzględniają one rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Komitetu Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP) dostosowując zalecenia do polskich warunków żywienia dzieci.
Zaktualizowany, skrócony schemat żywienia niemowląt, przeznaczony do codziennego użytku przez rodziców/ opiekunów dziecka dostępny jest (strona 13) pod adresem : Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci – Standardy Medyczne
1-4. m. ż. niemowląt
KARMIENIE PIERSIĄ /MIESZANKĄ MLECZNĄ co najmniej do końca czwartego miesiąca. Nie należy podawać dodatkowych płynów, na przykład: wody, soków, mleka modyfikowanego. Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia. Częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne2
5-7. m. ż. niemowląt
Wprowadzanie pokarmów uzupełniających nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia (początek 5 m.ż), nie później niż w 26 tygodniu życia (początek 7 m. ż.). W tym czasie niemowlęta są gotowe do przyjmowania stałych pokarmów. W większości niemowlęta posiadają umiejętność siedzenia z podparciem, są dojrzałe pod kątem nerwowo-mięśniowym. Potrafią kontrolować ruchy głowy i szyj.
Początkowo jeden posiłek mleczny zastępowany jest na poczet pokarmu uzupełniającego. Posiłki o konsystencji purée, papki, pokarmy rozdrobnione zaleca się wprowadzać w niewielkich ilościach, tj. 3-4 łyżeczki. Z uwagi na możliwość wystąpienia nietolerancji, nowe produkty warto wprowadzać rozdzielnie.
Kolejność ma znaczenie
Wbrew panującej opinii, aktualne zalecenie alarmują, że WAŻNA JEST KOLEJNOŚĆ WPROWADZANIA POKARMÓW W DIECIE DZIECKA w trakcie rozszerzania diety niemowląt.
Preferuje się rozpocząć dietę niemowląt od ZIELONYCH WARZYW
ze względu na większe trudności w akceptacji smaku warzyw należy je wprowadzić do diety niemowlęcia (zwłaszcza zielone) przed owocami, a owoce dopiero około 2 tygodnie później, kontynuując podawanie warzyw2
kolejno OWOCE (np. jabłko, banan), PRODUKTY ZBOŻOWE (kaszki, kleiki) – zalecana jest minimalna ilość spożywania glutenu w pierwszych miesiącach życia dziecka. MIĘSO /RYBY/ JAJA + TŁUSZCZ – W drugim półroczu roku życia dziecka ważny jest dobór żelaza. To czas, w którym kończą się zapasy z życia płodowego i niezbędne jest uzupełnienie diety w produkty bogate w żelazo, tj. mięso/ryby/jaja. Zalecane jest spożywanie mięsa z indyka, gęsi, kaczki, kurczaka, wołowiny, jagnięciny i królika, uwzględniając także wybór tłustych ryb morskich, takich jak śledź atlantycki, łosoś norweski hodowlany, szprot, sardynki, pstrąg hodowlany, flądra, dorsz, makrela atlantycka i morszczuk (podawanych 1-2 razy w tygodniu). Jaja zaleca się spożywanie 2 razy w tygodniu, w formie jajecznicy czy jajka na twardo, jak również wskazane jest dodawanie tłuszczu do posiłków, np. masła. Do picia preferowana jest WODA źródlana/mineralna (niskozmineralizowana, niskosodowa, niskosiarczanowa).
7-12. m.ż. niemowląt
W 8 miesiącu życia niemowlęcia można podać przekąski do samodzielnego jedzenia tzw. finger foods. W okresie 7-12 m.ż. preferuje się zwiększenie struktury podawanych pokarmów, tj. posiekane/rozdrobnione/kawałki. Zaleca się podawanie 4-5 posiłków + 1-2 przekąsek do końca 12 m.ż dziecka.
Umiejętność gryzienia kształtuje się do ukończenia 24. m.ż., jednak największe możliwości nabywania tych kompetencji występują między 6. a 10. m.ż. dziecka2
Niezalecane produkty
CUKIER
Zakazane są wszystkie produkty spożywcze z dodanym cukrem. Wszelkie słodziki, wody smakowe, wszystkie produkty zawierające cukier są niewskazane w diecie niemowląt.
SÓL
Nie jest wskazane dosalanie produktów i nie podawania słonych przekąsek-mięsa, kostek rosołowych. Dopuszczalna ilość -0,2g tj. szczypta soli dziennie.
MIÓD
Możliwe występowanie przetrwalników Clostridium botulinum. Mogą wywołać botulizm dziecięcy.
WYROBY MIĘSNE
DO TRZECIEGO ROKU ŻYCIA nie zaleca się spożywania podrobów mięsnych, tj. PARÓWKI!!!!, wędzonki, konserwy, kiełbasy, i innych wyrobów garmażeryjnych.
SOKI OWOCOWE
Z uwagi, że soki mogą zmniejszać spożycie innych produktów spożywczych, w tym produktów bogatych w żelazo. Istnieje ryzyko próchnicy zębów.
MLEKO KROWIE/OWCZE/KOZIE
Zawierają dużą ilość białek mleka. Obciążają nerki i mogą wpływać na występowanie alergii u dziecka.
Mleko owcze/kozie zawiera zbyt dużą ilość soli mineralnych, które niekorzystnie mogą wpływać na rozwój w 1. roku życia niemowląt.
NAPOJE ROŚLINNE
Zawierają substancje słodzące, które mają wpływ na otyłość i rozwój próchnicy u niemowląt (ryżowe, zbożowe, sojowe).
RYŻ
Ryż zawiera metal ciężki -arsen, który wykazuje działania karcynogenne (rakotwórcze), stąd zaleca się ograniczone spożycie ryżu i produktów zawierających ryż.
FLUOR
Zaleca się stosowanie minimalnej ilości pasty do zębów (zawierającej ≥1000 ppm fluoru).
Więcej praktycznych informacji dotyczących rozszerzania diety niemowląt dostępnych we wpisie „Jaki zmniejszyć ryzyko otyłości? – ROZSZERZANIE DIETY NIEMOWLĄT”
Piśmiennictwo
1Domellöf M, Braegger C, Campoy C i wsp.; ESPGHAN Committee on Nutrition. Iron requirements of infants and toddlers. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58:119- 129
2Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2021; 18: 805 – 822
