Szacowany czas czytania tego postu to 5 minut
Wybory żywieniowe dzieci kształtują się głównie pod wpływem środowiska, w którym się wychowują. Rodzice odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu nawyków żywieniowych dzieci. Są przykładem „co się je”, który dzieci obserwują w domu. Mogą zapewnić wartościowe i zrównoważone posiłki, co jest najważniejsze właśnie, żeby dzieci miały dostęp do odżywczych produktów żywnościowych.
Okres niemowlęcy
W pierwszych miesiącach życia niemowlę karmione jest głównie mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym. Po około 6 miesiącach zaczyna się wprowadzać do diety niemowlęcia pokarmy stałe, zaczynając od puree warzywnych, a następnie wprowadzając produkty zbożowe, mięso, ryby, jaja i produkty mleczne. Osobiście uważam, że to NAJWAŻNIEJSZY OKRES w programowaniu preferencji żywieniowych dziecka. Jeżeli w rozszerzaniu diety brakuje poznania podstawowych, wartościowych smaków, trudno w późniejszym czasie to nadrobić.
To rodzice/opiekunowie decydują CO podadzą niemowlęciu do jedzenia. Zapewniają jedzenie, które daje energię i składniki odżywcze, i jednocześnie kształtuje preferencje żywieniowe (co z kolei zapobiega późniejszej wybredności jedzenia). Wielokrotne eksponowanie niemowlęcia na różne smaki i konsystencje, np. warzyw, podawanie ich wielokrotnie – gwarantuje ich akceptacje.
Panuje SZKODLIWA moda żywienia niemowląt. Szkodliwy trend szybko rozprzestrzenia się w social mediach, że rozszerzanie diety to „tylko” rozszerzanie diety, że „niemowlę może jeść wszystko”, i nikogo nie razi zapychający się biszkoptami czy herbatnikami ledwo siedzący bobas…
Tymczasem, niemowlę potrzebuje PROSTO i ODŻYWCZO.
Im więcej pozna smaków w podstawowej wersji, bez soli i innych dodatków, tym mniejsza szansa na późniejsze wybiórcze preferencje smakowe. NIEMOWLĘ potrzebuje poznać prosty, NATURALNY skład różnorodnych produktów spożywczych.
Co mówi nauka?
Bezproblemowe akceptowanie nowych pokarmów zmienia się z wiekiem.
Pierwsze 2 lata życia są kluczowe w rozwoju późniejszych preferencji pokarmowych – niektóre preferencje i awersje smakowe (tj. preferencja smaku słodkiego, słonego, umami, a odrzucenie smaku gorzkiego) są wrodzone lub rozwijają się naturalnie w pierwszych miesiącach życia dziecka.
Dane naukowe wskazują, że:
- wczesne doświadczenia dziecka związane z przyjmowaniem różnych pokarmów mogą modyfikować preferencje żywieniowe i wpływać na nie
- niemowlęta karmione mlekiem matki łatwiej akceptują inne smaki niż mleko
- rozwijanie akceptacji smaku warzyw jest trudniejsze niż rozwijanie akceptacji smaku owoców, ale można to osiągnąć poprzez wielokrotne podawanie różnych warzyw
- ze względu na większe trudności w akceptacji smaku warzyw należy je wprowadzić do diety niemowlęcia (zwłaszcza zielone) przed owocami, a owoce dopiero około 2 tygodnie później, kontynuując podawanie warzyw.1
Okres wczesnodziecięcy
Dzieci są otwarte na próbowanie różnych smaków do około 2 roku życia, później mogą zacząć się schody…
Im prostsze menu dziecka, tym prostsze preferencje smakowe. Tak to działa. Pierwsze 2 lata życia są kluczowe w rozwoju późniejszych preferencji pokarmowych. Czas około 1,5 roku to czas, w którym dziecko powinno poznać jak najwięcej warzyw i owoców, wartościowych produktów spożywczych, takich jak jaja, różne rodzaje kasz, mięs, czy ryb. Wczesne doświadczenia dziecka związane z przyjmowaniem posiłków o prostym składzie, w skrócie – omijanie szerokim łukiem alejki w marketach „dla dzieci”, zaprocentuje w późniejszym czasie.
Im wcześniej wprowadzimy do diety dziecka cukier dodany, tym wcześniej wykształcimy preferencję do jedzenia produktów zawierających cukier dodany, co może utrudnić przyjmowania innych, wartościowych odżywczo pokarmów!
Niestety dziś jedzenie to dobry biznes, a biznes się kręci jak jest popyt, a żeby był popyt w składzie musi mieć cukier i tłuszcz i wtedy nikt już się mu nie oprze. Niestety. Coraz więcej „zła” na półkach spożywczych. Trudno dziś wyżywić dziecko na zdrowe. Zalała nas fala przetworzonej żywności.
Co lubią dzieci?
- nakładanie jedzenia samodzielnie
- możliwość podbierania jedzenia z talerza mamy i/lub taty
- krojenie jedzenia bezpiecznym nożem
- wspólne gotowanie, np. tworzenie własnych kształtów z jedzenia
- serwowanie jedzenia w postaci szwedzkiego stołu
- podawanie jedzenia znanego i nieznanego
- zrobienie np. wąsów z koktajlu
- zabawa w malowanie szminką jedzeniem
- zabawa w szczotkowanie zębów jedzeniem
- zabawa w trzymanie w zębach jedzenia jak pies kość itd.
Powszechnie uważa się, że jedzenie nie jest do zabawy, i zgadzam się z tym, jednak… modelowanie zabawy jedzeniem zachęca do interakcji – dotykania, smakowania, wąchania, polizania, zjedzenia nowych potraw. Z pewnością jak produkt zostanie zaakceptowany i chętnie spożywany dziecko nie będzie się nim cały czas bawić. Szczególnie w okresie wczesnego dzieciństwa zabawa z użyciem jedzenia uważam za dobrą formę „przełamania lodu”.
Podsumowując,
z doświadczenia zawodowego, jak i prywatnego jestem pewna, że dzieci, które miały okazję wielokrotnie poznać smak naturalny produktów spożywczych nie odrzucą ich w późniejszym czasie. Znając smaki od bazy bez soli i przypraw w późniejszym czasie jedynie potęguje ich chęć spożywania. ROZSZERZANIE DIETY NIEMOWLĄT JEST WAŻNE!
Przyjdzie czas na słodkie herbatniki, biszkopciki, wafelki, chrupeczki, soczki i inne pseudo odżywcze produkty przeznaczone dla niemowląt…
Piśmiennictwo
1Szajewska H, Socha P, Horvath A. Rybak A, Zalewski B, Nehring-Gugulska M, Mojska H, Czerwionka-Szaflarska M, Gajewska D, Helwich E, Jackowsja T, Książyk J, Lauterbach R, Olczak-Kowlaczyk D, Weker H. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko PTGHiŻD. Med Prakt Pediatr 2021:1:23–44
Venter C, Greenhawt M, Meyer RW i wsp. EAACI position paper on diet diversity in pregnancy, infancy and childhood: Novel concepts and implications for studies in allergy and asthma. Allergy 2020;75:497-523.
Birch LL. Development of food preferences. Ann Rev Nutr 1999;19:41-62.
Forestell CA, Mennella JA. Early determinants of fruit and vegetable acceptance. Pediatrics 2007;120 :1247-1254.
Mennella JA, Nicklaus S, Jagolino AL i wsp. Variety is the spice of life: strategies for promoting fruit and vegetable acceptance during infancy. Physiol Behav 2008;94:29-38
